Գիտելիքն է այն տրամպլինը, որի վրա կառուցվում է երկրի տնտեսական ու ռազմարդյունաբերական հզորությունը

Տարբեր մեծ ու փոքր և, առաջին հերթին, հզոր ու ունիվերսալ քաղաքակրթությունների պատմությունը ցույց է տալիս, որ նրանց վերելքներն ու անկումները միարժեքորեն կապված են եղել նրանցում տգիտության և գիտելիքի փոփոխության տենդենցների հետ։

Առաջընթաց ասվածը մշտապես ուղեկցվել է տգիտության նվազումով և գիտելիքի աճով, իսկ անկումը, հակառակը՝ տգիտության աճով և գիտելիքի նկատմամբ հարգանքի նվազումով։

Նույն տենդենցները պայմանավորել են նաև մարդկանց վերաբերմունքը կրթական համակարգի նկատմամբ, որը, մեծ հաշվով, գիտելիքի հիմնական աղբյուրն է և այն տրամպլինը, որի վրա կառուցվում է երկրի տնտեսական ու ռազմարդյունաբերական հզորությունը։

Ճիշտ է նաև հակառակ կապը. եթե ուզում ես իմանալ, թե ո՞րն է երկրում իշխող դոմինանտ ուժը, ապա նայում ես նրա հզորության և կրթական համակարգի վիճակին։

Եթե դրանք գտնվում են անբավարար վիճակում և ավելի վատանալու տենդենց ունեն, ապա տվյալ երկրում միարժեքորեն իշխում է տգիտությունը, իսկ հակառակ դեպքում՝ հարգանքը գիտելիքի նկատմամբ։

Կարող է նաև երկիրը գտնվել գոյություն քարշ տալու ռեժիմում, առանց էական հզորության, որն էլ կնշանակի, որ կրթական համակարգը գտնվում է անտերության վիճակում՝ իներցիայով մի կերպ գլորվելով դեպի անհայտություն։

Այս վերջին դեպքի համար հատկանշական է նաև երկրում ցածրորակ կրթական հաստատությունների թվի կտրուկ աճը՝ «համալսարաններ» երկրի բոլոր պատեհ ու անպատեհ անկյուններում։

Շատ հետաքրքիր է նաև այն հանգամանքը, որ խորհրդային կախյալ տեսակի պայմաններում համալսարանների թիվը փոքր էր, իսկ արդյունաբերական ձեռնարկությունների թիվը՝ շատ ու ներկա անկախության պայմաններում էլ՝ հակառակը։

Անկասկած է նաև, որ նման բնույթի կախյալ վիճակն ու մեր տեսակի անկախությունը իմաստային նոր ու թարմ մեկնաբանումների կարիք ունեն։

Պավել Բարսեղյան

Մեկնաբանություններ